Tajemnice darłowskiego mennictwa

Już 620 lat temu w 1398 roku Miasto Darłowo otrzymało prawa mennicze od księcia Bogusława VIII. W końcu XIV i  na początku XV wieku miejska mennica w Darłowie biła kilka odmian srebrnych denarów z widokiem Gryfa na awersie i równoramiennego krzyża na rewersie. Następnie po powrocie na ojcowiznę  władcy Skandynawii i księcia Pomorza Eryka Pomorskiego bito w Darłowie w latach (1449-1459) srebrne denary z Gryfem na awersie z dodatkiem litery (E)ricus pomiędzy ramionami krzyża na rewersie.


Po latach przerwy Bogusław XIV uruchomił w Darłowie w 1618 mennicę, która biła: grosze i podwójne szelągi. Ponieważ działo się to równo 400 lat temu przypomnę kilka faktów i najnowszych informacji dotyczących tego okresu.    
     

Bogusław XIV syn Bogusława XIII i Klary księżniczki brunszwickiej urodził się 31 marca 1580 r. w  Barth. Książę na Darłowie w latach 1606-1621  (wraz z bratem  Jerzym II do1615) i od 1622, książę na Bukowie w latach 1617-1621 i od 1622.  Po śmierci starszego brata, Franciszka  28 listopada 1620  Bogusław objął władzę nad księstwem szczecińskim,  wydzielając w 1621  w bratu Ulrykowi  okręg Darłowa, Bukowa oraz Kamień. Wreszcie od 1625 książę wołogoski i całego Pomorza Zachodniego, a od 1623 biskup kamieński. 19  lutego 1615 na zamku w Darłowie wziął ślub z Elżbietą, córką Jana Młodszego, księcia szlezwicko-holsztyńskiego na Sonderburgu. Okres jego rządów przypadł na czasy wojny trzydziestoletniej. Zmarł 10 marca 1637 w Szczecinie.                                                                                                       

W maju 1618 czterysta lat temu  Bogusław XIV rozpoczął bić w darłowskiej mennicy swoje srebrne grosze i podwójne szelągi pełne tajemniczych znaków do niedawna nie rozszyfrowanych.  Dopiero autorzy książki pt. „Podwójne szelągi w mennictwie pomorskim  (1594-1670)” Wojciech Gibczyński i Tomasz Witkiewicz po wnikliwych badaniach odkryli  znaczenie tajemniczych znaków uwiecznionych na monetach bitych w Darłowie. Okazuje się, że nieznany z nazwiska darłowski  mincerz w małych srebrnych krążkach zakodował wiele tajemniczych informacji, których znaczenia nie znali  wcześniejsi badacze.                                                                  

Mennica darłowska biła srebrne monety w latach 1618-1623,  jedynie na rzecz księcia Bogusława XIV i Księstwa Darłowskiego. Wszystkie  dwuszelągi bite w Darłowie mają na godzinie 12 zarówno na awersie jak i rewersie  sześciołopatkowe koło młyńskie, podkreślające prawa młyńskie miasta.

 Koło młyńskie znajduje się w klejnocie darłowskiego herbu umieszczonego  na kamiennym portalu przeniesionym ze starego do nowego ratusza w 1725 roku. Ponadto w napisie na awersie  BVGSLAVS  DUX  S POM  V i na rewersie „DEUS ADIVTOR MEUS” oraz literach DS w Centrum,  końcówki litery S są rozdwojone i odzwierciedlają ogon Rybogryfa (Orłoryba) jaki znajduje się w herbie Darłowa. Obydwa te elementy  wzięte są z herbu miasta. Grosze Bogusława XIV z lat 1619-1621 na godzinie 12 mają szeroko rozwarty znak V, który pochodzi również z herbu Darłowa i oznacza połączenie rzek Wieprzy i Grabowej. Na podwójnych darłowskich szelągach znajdują się również trzy kropki umieszczane na godzinie szóstej pomiędzy BVGSLAVS a DVX.  Słusznym zdaniem autorów książki  trójkropek występujący na podwójnych szelągach z Darłowa najpewniej  symbolizuje  trzech braci z rodu Święców: Piotra, Jana i Wawrzyńca, którzy na nowo lokowali Darłowo w roku 1312. r. Dopełnieniem symboliki darłowskiej jest umieszczenie na awersie darłowskich groszy na czteropolowej tarczy Rybogryfa (Orłoryba)  herbu Święców i miasta Darłowa.

autor: Leszek Walkiewicz