Główne założenia diety koszernej
Czy religijni Żydzi mogą jeść pieczywo i makarony? Czy wszystkie warzywa i owoce są zgodne z zasadami kaszrutu? O tym, na czym polega żywność koszerna i jakich produktów należy unikać w judaizmie, można przeczytać w niniejszym artykule.
Ograniczenia dotyczące spożywania mięsa
W diecie koszernej mięso jest dozwolone, jednak tylko pod określonymi warunkami opisanymi w Torze. Przede wszystkim należy wyeliminować mięso pochodzące od zwierząt, które nie są przeżuwaczami i nie mają całkowicie rozdzielonych kopyt. Dozwolone są ryby z łatwo odchodzącymi łuskami i płetwami, ale nie można jeść owoców morza. Jeśli chodzi o ptaki, dopuszczalne jest wyłącznie mięso niedrapieżnego drobiu.
Zgodnie z tymi zasadami praktykujący Żyd może jeść wołowinę, kurczaka czy tuńczyka, ale nie może przyrządzać potraw z wieprzowiny czy królika. Co więcej, nawet mięso z grupy dozwolonych może stać się niekoszerne, jeśli zostanie pozyskane w nieodpowiedni sposób.
Podstawowe reguły koszernego mięsa to:
- zwierzę nie może być chore ani ranne;
- nie można pozyskiwać mięsa ze zwierzęcia padłego lub żywego;
- nie można jeść nerwu kulszowego oraz przylegającego doń tłuszczu;
- mięso musi być oczyszczone z krwi poprzez moczenie, solenie i płukanie;
- zabijanie zwierząt musi odbywać się w sposób szybki i możliwie bezbolesny za pomocą ostrego, gładkiego noża, zgodnie z zasadami rytualnego uboju (szchity);
- uboju zwierząt może dokonywać tylko zatwierdzony przez rabina szochet (pełnoletni Żyd płci męskiej).
Zasada niełączenia mięsa i nabiału
Żywność koszerna polega nie tylko na wyeliminowaniu pewnych produktów, ale również na przestrzeganiu określonych zasad podczas przyrządzania i podawania potraw. Jedną z najważniejszych reguł kaszrutu (koszerności) jest konieczność rozdzielenia pokarmów pochodzących od martwych zwierząt (czyli mięsa) od produktów pozyskanych od żywych zwierząt (czyli nabiału). Przykładowo Żyd nie może zjeść kanapki z wędliną i serem, a po zjedzeniu dania z mięsem musi przez 3-6 godzin unikać nabiału (w drugą stronę trzeba odczekać co najmniej godzinę). Zgodnie z tą regułą nie można również przechowywać czy stawiać mięsa obok mleka, masła czy sera ani używać jednej zastawy stołowej do obu grup produktów. Co więcej, do obróbki mięsa i nabiału nie można stosować tych samych maszyn, urządzeń czy garnków.
Żywność koszerna neutralna (pareve)
Żydzi mogą spożywać mięso oraz przetwory mleczne pochodzące od koszernych zwierząt. Ale co z warzywami, owocami, olejami, słodyczami, ciastami, pieczywem i makaronem? Produkty, które nie należą do grupy mięsnej ani nabiałowej, są neutralne (tzw. pareve). Oznacza to, że Żydzi mogą je spożywać razem z produktami pochodzenia zwierzęcego. Niemniej nawet w przypadku żywności neutralnej obowiązują pewne zasady.
Przede wszystkim produkcja pareve musi odbywać się w koszernych warunkach, tzn. maszyny i urządzenia nie mogą mieć kontaktu z mięsem ani nabiałem. Poza tym owoce muszą pochodzić z co najmniej 3-letnich drzew i upraw nie starszych niż 6-letnie. Żywność koszerna pareve nie może również zawierać insektów, dlatego należy dokładnie sprawdzać spożywane warzywa i owoce. Co ciekawe, mimo że jaja i mięso ryb to produkty pochodzenia zwierzęcego, to kaszrut uznaje je za neutralne. Poza tym niektóre produkty (miód, wino) uznawane są za koszerne, choć mają niekoszerne pochodzenie (pszczoły, winogrona).
Koszerne jedzenie - lista produktów z certyfikatem
Reguły diety koszernej są dość skomplikowane i restrykcyjne, w dodatku nie ma pewności co do tego, że produkty dostępne w sklepach rzeczywiście powstały w sposób zgodny z kaszrutem. Dlatego ortodoksyjni Żydzi nie polegają na przypadkowych produktach, tylko wybierają te, które uzyskały certyfikat koszerności wydany przez rabinów lub wyspecjalizowany organ (np. agencję certyfikacji koszerności). Produkty te można znaleźć na specjalnej liście stworzonej pod nadzorem Naczelnego Rabina Polski. Oferta producentów skierowana do społeczności żydowskiej sukcesywnie się powiększa, dlatego lista jest aktualizowana i można na niej znaleźć coraz więcej różnorodnych produktów.