Dwoje rodziców jest odpowiedzialnych za utrzymanie dziecka do ukończenia przez niego 18. roku życia (albo do 23. urodzin, jeśli jest na studiach wyższych). Kiedy para się rozstaje, często tylko mama albo tata przejmuje obowiązek codziennej opieki nad małoletnim. Z kolei druga strona, która nie mieszka z dzieckiem, musi płacić ustalone przez sąd alimenty, aby partycypować w kosztach wychowania.

Alimenty: najważniejsze informacje i podstawa prawna

Kwestia alimentów została uregulowana w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Ten akt prawny reguluje zasady dotyczące utrzymania potomka, ale też wskazuje obowiązek opłacania alimentów na dziecko.

Artykuł 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mówi, że rodzice muszą w pełni utrzymywać dziecko, jeśli nie może ono robić tego samodzielnie, bo np. się uczy. Oznacza to, że opiekunowie muszą regulować wydatki związane ze spełnianiem następujących potrzeb:

• wyżywienie,
• mieszkanie,
• leczenie, opieka zdrowotna i profilaktyka,
• edukacja,
• ubranie i kosmetyki,
• wypoczynek i podróże.

„Kiedy rodzice mieszkają razem sytuacja jest prosta – w miarę swoich możliwości finansowych fundują dziecku rzeczy, związane z zaspokajaniem wyżej wymienionych potrzeb. Gdy jednak dochodzi do rozwodu, to współuczestniczenie w kosztach nie jest takie łatwe. Dlatego gdy jeden rodzic zobowiązuje się do codziennego utrzymania swojej pociechy, bo będzie z nim mieszkał, to ten drugi musi płacić alimenty na dziecko” – wyjaśnia ekspert z Aasa Polska.

Od czego zależy wysokość alimentów?

Wysokość alimentów zależy od dwóch czynników – potrzeb dziecka oraz możliwości finansowych rodzica. Alimenty są ustalane przez sąd podczas postępowania i aby zasądzić konkretną kwotę, pod uwagę brane są następujące czynniki:

• wiek dziecka,
• jego potrzeby,
• sytuacja finansowa rodziców (chodzi o dochody, posiadany majątek, liczbę osób na utrzymaniu dodatkowo).

Przykładowo, jeśli rodzice są zamożni, a dziecko chodzi do prywatnej szkoły, to sąd ustali wyższe alimenty niż dla rodzica zarabiającego najniższą krajową, którego pociecha ma mniejsze potrzeby.

Jeśli z kolei opiekun nie zarabia zbyt wiele, ale dziecko nie jest w pełni zdrowe i wymaga regularnej rehabilitacji, to pomimo tych niższych zarobków sąd może kazać płacić więcej niż rodzicowi dziecka, które takich potrzeb nie ma.

Warto wiedzieć, że wysokość alimentów nie jest stała i może się zmieniać wraz z dorastaniem malucha, zmianą jego potrzeb albo sytuacji finansowej rodzica, na którym ciąży obowiązek alimentacyjny. Przykładowo pozew o podwyższenie alimentów można złożyć, gdy dziecko idzie do szkoły lub na studia, a wydatki na jego potrzeby wzrosną.

Z drugiej strony jednak można zawnioskować o obniżenie alimentów, gdy rodzic stracił pracę. Możliwość złożenia wniosku o alimenty, a konkretniej o zmianę ich wysokości ma oboje rodziców oraz dziecko, gdy osiągnie pełnoletność.

A co można zrobić, gdy opiekun, na którym ciąży obowiązek alimentacyjny nie chce łożyć na rzecz dziecka? Można powołać się na art. 209 KK., czyli Kodeksu karnego, który mówi: Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem, albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Oznacza to, że za uchylanie się od swojego obowiązku sąd może zasądzić karę grzywny, a w najgorszym przypadku można trafić do więzienia. Dlatego zasądzone alimenty trzeba traktować poważnie i niezwłocznie poinformować sąd o tym, kiedy nie możesz ich płacić, bo np. straciłeś źródło utrzymania.

Za spóźnienie trzeba zapłacić karę zgodnie z wyliczeniami narzędzia, takiego jak kalkulator odsetek ustawowych.

Pozew o alimenty – jak napisać?

Pozew o alimenty składa rodzic, którzy utrzymuje dziecko. W takim dokumencie należy zawrzeć:  

• adres sądu rejonowego, do którego kierujesz wniosek,
• dane dziecka i dane rodzica, który je reprezentuje,
• dane drugiego rodzica, który powinien płacić alimenty,
• miesięczną kwotę alimentów,
• dzień, do którego każdego miesiąca należność musi być zapłacona,
• uzasadnienie,
• informację o dowodach w sprawie, które dołączysz do wniosku (np. rachunki z wydatkami na utrzymanie dziecka, zaświadczenie o Twoich zarobkach, zaświadczenie o trudnej sytuacji finansowej, np. z Zakładu Pomocy Społecznej).

Wypełniony wniosek o alimenty wraz z odpisem aktu rozwodowego, odpisem swojego aktu urodzenia oraz urodzenia dziecka składasz w swoim sądzie rejonowym i oczekujesz na wezwanie na rozprawę.

Pozew o podwyższenie alimentów pisze się na takiej samej zasadzie, tylko trzeba zwrócić szczególną uwagę na uzasadnienie wniosku oraz załączyć dokumenty, które potwierdzą zaistniałą sytuację. Przykładowo, gdy ledwo starcza Ci na życie, to załączasz zaświadczenie o swoich zarobkach, a gdy koszty utrzymania dziecka rosną w związku z jego pójściem do szkoły, to dołączasz rachunki za szkołę, dodatkowe zajęcia czy paragony z zakupów przyborów szkolnych.

Alimenty 2019, 2020

Zasady ustalania wysokości alimentów nie zmieniły się od zeszłego roku – wszystko zależy od wyroku sądu, który weźmie pod uwagę potrzeby dziecka i sytuację finansową rodzica.

Alimenty 2019 przyniosły jednak jedną nowość – rygor natychmiastowej wykonalności. Sprawy o alimenty często trwają miesiącami, a w tym czasie jeden rodzic musi cały czas płacić na utrzymanie dziecka do momentu otrzymania wyroku. Od zeszłego roku można złożyć wniosek o alimenty natychmiastowe, które opiekun musi płacić już od momentu jego złożenia. Wynoszą one: 496 zł na jedno dziecko, 450 zł na każde z dwojga rodzeństwa, 404 zł na każde z trojga, 359 zł na każde z czworga i 313 zł na każde z pięciorga dzieci pochodzących od tych samych rodziców.

Alimenty na rodzica – kiedy trzeba je zapłacić?

Warto wiedzieć, że obowiązek płacenia alimentów mają nie tylko rodzice dzieciom, ale czasami też dzieci rodzicom. Muszą być jednak spełnione dwa czynniki. Rodzic musi żyć w skrajnym niedostatku, a potomkowie muszą zarabiać tyle, aby sprostać finansowo nowemu zobowiązaniu. Obowiązek alimentacyjny można spełniać nie tylko poprzez pieniądze, ale także poprzez kupowanie lekarstw, ubrań, żywności czy opału.

Alimenty na żonę

Alimenty na rodzica mogą być zasądzone w drugiej kolejności, jeśli małżonek nie jest w stanie ich płacić. Jeśli pojawi się taka potrzeba, to pierwszym krokiem sądu będzie wyegzekwowanie obowiązku alimentacyjnego od żony lub męża. Jeśli współmałżonek nie żyje albo nie ma możliwości, aby płacić alimenty, to wtedy sąd może scedować to na dziecko.

Czy alimenty wlicza się do dochodu?

Alimenty są wliczane do dochodu, ale tylko pod warunkiem, że są zasądzone na rzecz osoby, która składa zeznanie podatkowe. Jeżeli prawo do alimentów należy do dziecka, to wtedy nie uwzględniasz ich ani w corocznym PIT, ani gdy np. starasz się o kredyt.